Stuk verdriet

Na mijn spectaculaire bekendmaking van de oplossing van het eeuwige vraagstuk waarom we gapen als we een ander zien gapen, ga ik nu onderzoeken wat de functie van verdriet is.

Dat een mens verdrietig kan zijn, heb je waarschijnlijk al zelf ervaren (ik natuurlijk ook). Maar waarom moet je verdrietig zijn? Wat is het nut van zo ongelukkig worden dat je er (misschien) aan onderdoor gaat? Ik heb dat nooit begrepen. Ik begrijp wel dat je verdrietig bent om bijvoorbeeld het verlies van een geliefde, maar evolutionair gezien snap ik niet waarom. Hoe helpt verdriet ons verder?

Als je op internet zoekt naar wat de functie van verdriet is, kom je op pagina's waar mensen de reden van hun verdriet op vermelden. Soms verhalen lang. En dan breekt je hart. Hoe is het toch mogelijk dat mensen zo verschrikkelijk moeten lijden. Het is al erg om je geliefde weg te zien kwijnen, te zien verteren door een ziekte, maar daarna komt de nabestaande thuis waar het stil en leeg is. De verhalen die je daarover leest, daar word je niet blij van. Die mensen zijn zo intens verdrietig. Maar waarom? Weer die waarom-vraag.

Al jaren, ik denk wel 10 tot 15 jaar, probeer ik me bewust te verzetten tegen verdrietig zijn. Slaat misschien nergens op, maar dit streven komt voort uit onbegrip. Stel, ik verlies een zus. Daar zou ik van knakken. Totaal. En dat wil ik niet. Het heeft geen nut om kapot te gaan. Niemand heeft er wat aan; mijn lieve wezentje niet, mijn andere zus niet, mijn ouders niet, mijn vrienden niet, mijn kat niet, mijn werk niet en bovenal ikzelf niet. Wie help ik ermee? Wat is het goede gevolg (niet vervolg) van mijn verdriet?

Ik zou zelf ook niet willen dat mensen verdrietig om mij zouden zijn mocht ik onverhoopt onder een bus lopen. Prima, pink een traantje weg als je aan me denkt, maar meer ook niet. Want zo ben ik dat ook van plan. Ik zal aan de ander denken, zal lachen om zijn of haar gekke fratsen, zal praten over wat zij of hij gezegd zou hebben en dat was het. Althans, dat hoop ik...

Goed, de functie van verdriet. Na een zoektocht kom ik uit op verschillend antwoorden van mensen op internet, met onder andere:

- zonder verdriet geen vreugde

- het zorgt ervoor dat je de tijd even stilzet en de dingen van een andere kant moet bekijken (met de nadruk op 'moet' want de emotie verdriet heeft kennelijk een boodschap)

- "Maar het doel van verdriet is eigenlijk helpen om ons sterk, levendig en moedig te voelen in confrontatie met de tegenslagen in het leven."

- "Het doorbreekt namelijk schadelijk gedrag. Altijd maar doorknokken is schadelijk voor je lichaam. Als je kost wat het kost probeert het project nog doorgang te laten vinden, terwijl dat echt niet gaat gebeuren dan leef je niet meer in de realiteit en dat is schadelijk voor je."

- het maakt je sterker omdat anderen om je heen zien dat je hulp nodig hebt

Gek genoeg schijnt verdriet niet op te luchten. Dat is onderzocht en dat huilen oplucht, is dus niet zo. Dat moet je in deze tijd dan maar aannemen (resultaten uit onderzoeken worden later vaak weer weerlegd, heel bizar).

Dat laatste punt in bovenstaand rijtje vind ik het meest aannemelijk. Althans, op mij komt dat het meest logisch over, bekeken vanuit evolutionair oogpunt. Is dat het antwoord op de functie van verdriet? Hmm, dat weet ik niet. Mijn bedoeling was om er zelf achter te komen door erover te brainstormen en na te denken, maar deze post wordt al zo lang, haha.

In dat laatste punt kan ik me het meeste vinden omdat als verdriet een functie heeft, dat moet zijn om de mens sterker te maken. Ofwel, het moet onze overlevingskans vergroten. Dat is immers het doel van de mens: overleven (en voortplanten, maar dat doen we om te overleven). Net als gapen en angst ook de functie hebben om te overleven. Dat tweede is al lang bewezen, dat eerste is door mij te berde gebracht :D.

Voor mij is dan de vraag: hoe zorgt verdriet ervoor dat we sterker worden? Want je wordt er juist slapper, zwakker, minder alert en ongeïnteresseerd door. En dat helpt nou niet echt om je te wapenen tegen de elementen (in de oertijd moest je sterk en alert zijn, anders kon je het wel schudden tegen een dier of sterke tegenstander). Dan moeten we terug in de tijd en kijken wat de leefomstandigheden waren. Ik ben dus van mening dat verdriet geen functie heeft. Laat ik er gemakshalve vanuit gaan dat de mensen heel vroeger inderdaad geen verdriet kenden. Op een gegeven moment is er dan toch iemand geweest die dacht 'hee, als ik dit gevoel aanneem dan wordt de kans groter dat ik het overleef'.

Pff, dat is wel een erg grote aanname! En uiteraard op niks gebaseerd. Maar in de wetenschap mag je niks uitsluiten, dus deze/mijn aanname kan per toeval berusten op de waarheid. Dan denk ik maar aan 1 ding: boosheid. Boosheid kan een gevolg zijn van intens verdriet. Als jij als oermens samen met je broer of vader of kind moest jagen om aan eten te komen en die beer viel je jachtmaat aan en doodde hem, dan word je sterker omdat je wraakgevoelens koestert. Dan pompt de adrenaline door je lichaam en word je extra sterk en snel en je voelt ook nog eens minder pijn. Stel dat je totaal geen gevoelens voor bijvoorbeeld je broer had, dan doet het je ook weinig dat hij gedood is door die beer. In dat geval voel je ook geen woede en wraak en krijg je ook niet die extra krachten.

In deze tijd hoef je nauwelijks te vechten met beren, (sabeltand)tijgers of dinosaurussen, dus die extra krachten heb je niet meer nodig om het voortbestaan van de mens te waarborgen. En daarmee is verdriet in principe ook niet meer nodig. Dat wil zeggen, als mijn theorie klopt. Al kan het je natuurlijk wel helpen in precaire situaties. Ik las ooit eens dat een vrouw een auto optilde omdat haar kind eronder was gekomen door een ongeluk. Een oerkracht die ze misschien kreeg door woede veroorzaakt door een intens (idee van komend) verdriet.

Interessant. 10 tot 15 jaar heb ik geprobeerd om verdriet uit te bannen uit mijn leven omdat ik er nooit het nut van inzag, en nu ik er eindelijk eens serieus over nadenk, kom ik tot een voor mij redelijk aanvaardbare theorie over de functie van verdriet.

Daar word ik blij van : )